Maambukizi ya njia za uzazi kwa mwanawake
Magonjwa yanayo wasumbua wanawake, hasa magonjwa ya mfumo wa uzazi kama vile P.I.D, U.T.I, Fangasi, mirija ya uzazi kuziba na ovary
Maambukizi ya njia za uzazi kwa wanawake (Female Reproductive Tract Infections) ni hali ambapo vijidudu kama vile bakteria, virusi, fangasi (yeast), au vimelea (parasites) huingia na kuathiri sehemu za mfumo wa uzazi. Hizi sehemu zinaweza kuwa:
Sehemu za nje ya uke (vulva)
Uke (vagina)
Shingo ya kizazi (cervix)
Uterasi (mfuko wa mimba)
Mirija ya uzazi (fallopian tubes)
Ovari
Aina Kuu za Maambukizi
1. Maambukizi ya Uke (Vaginitis)
Husababishwa na fangasi (Candida albicans), bakteria (Gardnerella vaginalis), au vimelea (Trichomonas vaginalis).
Dalili: Upele au kuwasha, uchafu wa rangi isiyo ya kawaida, harufu mbaya, maumivu wakati wa tendo la ndoa.
2. Maambukizi ya Shingo ya Kizazi (Cervicitis)
Mara nyingi husababishwa na Chlamydia trachomatis au Neisseria gonorrhoeae.
Dalili: Kutoka uchafu wa njano au kijani, maumivu chini ya tumbo, kutokwa damu baada ya tendo la ndoa.
3. Maambukizi ya Uterasi na Mirija (Pelvic Inflammatory Disease – PID)
Husababishwa na maambukizi yaliyopanda juu kutoka uke na shingo ya kizazi.
Dalili: Maumivu makali ya tumbo la chini, homa, kutokwa uchafu wa harufu mbaya, uchovu.
4. Maambukizi ya Zinaa (STIs)
Mfano: Kisonono, klamidia, kaswende, herpes genitalis, HPV, HIV.
Dalili hutegemea aina ya maambukizi, lakini mara nyingi huambatana na uchafu, vipele, vidonda, au maumivu.
Visababishi Vikuu
Kujamiiana bila kinga na mtu aliye na maambukizi.
Kutotunza usafi wa sehemu za siri.
Kutumia sabuni kali au dawa za kuosha uke zinazobadilisha usawa wa bakteria wa asili.
Kubadilisha wapenzi mara kwa mara.
Matumizi ya vifaa vya kuzuia mimba bila usafi mzuri (mfano IUD).
Kupungua kinga ya mwili.
Dalili za Jumla
Kuwasha au kuungua sehemu za siri.
Kutoka uchafu usio wa kawaida (rangi njano, kijani, au mweupe mzito).
Harufu mbaya kwenye uke.
Maumivu wakati wa kukojoa au tendo la ndoa.
Maumivu chini ya tumbo au kiuno.
Homa (kwa maambukizi makali).
Madhara Kama Haitatibiwa
Utasa (infertility) kutokana na mirija kuziba.
Mimba kutunga nje ya mfuko wa uzazi (ectopic pregnancy).
Maumivu ya kudumu kwenye nyonga.
Kuongezeka hatari ya kupata maambukizi ya VVU.
Matatizo wakati wa ujauzito (mimba kuharibika, mtoto kuzaliwa njiti).
Kinga
Tumia kinga (kondomu) unapojamiiana.
Epuka kubadilisha wapenzi mara kwa mara.
Dumisha usafi wa sehemu za siri bila kutumia kemikali kali.
Fanya uchunguzi wa mara kwa mara hasa kama una dalili au unahisi mwenza ana maambukizi.
Pata chanjo ya HPV ili kupunguza hatari ya saratani ya shingo ya kizazi.
Matibabu
Hutegemea aina ya kiumbe au vimelea kinachosababisha:
Bakteria → Antibiotics (mf. Yunzh, femibiotics na Anatic).
Fangasi → Dawa za antifungal (mf. Nicotinamide).
Vimelea → Dawa kama Femibiotics.
Virusi → Dawa za kupunguza makali (mf. acyclovir kwa herpes).
Inashauriwa kutibu pia mwenza wa karibu ili kuzuia kurudi kwa maambukizi.
Kama unataka taarifa zaidi, tunaweza kukutengenezea mchoro (diagram) unaoonyesha jinsi maambukizi yanavyosambaa kwenye njia ya uzazi ya mwanamke ili iwe rahisi kuelewa.
Je ungependa nikufanyie huo mchoro?
